Πού βρισκόταν;
Ενα εύλογο ερώτημα που συνδέεται άμεσα με το θέμα μας είναι το εξής· Αλλος είναι ο παράδεισος στον οποίο τοποθετήθηκε ο Αδάμ και άλλος αυτός τον οποίο προσδοκούμε οι χριστιανοί; Και σε ποιο σημείο της γης ήταν εκείνος ο παράδεισος;
Η θέση του πρώτου παραδείσου, όπου έζησαν οι πρωτόπλαστοι, είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, που απασχόλησε πιστούς και επιστήμονες επί αιώνες τώρα. Η βιβλική διήγηση μας βεβαιώνει ότι ήταν επίγειος τόπος.
«Παράδεισος», πρώτα στην περσική και κατόπιν στην ελληνική γλώσσα, σημαίνει δρυμός, δασωμένη περιοχή με όλο της το περιεχόμενο· λειβάδια, περιβόλια, κήπους, δένδρα, λουλούδια, πουλιά, ζώα, νερά. Οσα λέγονται στο 2ο και 3ο κεφάλαιο της Γενέσεως δικαιολογούν απόλυτα την ονομασία.
Ο παράδεισος ήταν ένας κήπος. Που όμως, σε ποιο σημείο της γης βρισκόταν αυτός ο κήπος; Εδώ προκύπτει το πρόβλημα, που παίρνει τεράστιες διαστάσεις καθώς προσπαθούν να βρουν τη λύση του τόσο οι πατέρες και οι αρχαίοι διδάσκαλοι όσο και οι νεότεροι ερμηνευτές.
α. Πλήθος απαντήσεων
Μερικοί αρχαίοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς δεν επιτρέπουν καν την ενασχόληση με το ζήτημα, διότι το θεωρούν άλυτο και ανώφελο πνευματικά. Αλλοι λένε για τον παράδεισο τόσα μόνο όσα και η αγία Γραφή. Αρκούνται να επαναλάβουν ότι «πάντως κατ’ ανατολάς κείται». Αλλοι, τέλος, προσδιορίζουν διάφορες τοποθεσίες.
Στα νεότερα χρόνια το θέμα απασχολεί πολύ όχι μόνο τους θεολόγους αλλά και άλλων ειδικοτήτων επιστήμονες, που με τη βοήθεια των αρχαιολογικών ανασκαφών και της ιστορίας ερευνούν και αγωνίζονται να φέρουν στο φως τον κήπο της Εδέμ. Πλησιάζουν την εκατοντάδα οι θεωρίες που διατυπώθηκαν για να απαντήσουν στο ερώτημα «που έκειτο ο παράδεισος;».
Αρκετές αξιοποιούν τις μαρτυρίες της αγίας Γραφής και προβαίνουν σε σοβαρές παρατηρήσεις. Πολλές δεν λαμβάνουν καν υπ όψιν τους τη βιβλική διήγηση, ενώ άλλες είναι εντελώς πρόχειρες η και γελοίες.
Δεν θα αναφερθούμε εδώ στις θεωρίες περί παραδείσου, που η καθεμιά έχει τα υπέρ και τα κατά αυτής. Θα παρουσιάσουμε μόνο τα συμπεράσματα που απορρέουν από τη διήγηση της Γενέσεως και από τη διδασκαλία των πατέρων της Εκκλησίας μας, ώστε να δοθεί μία γενική αλλά σαφής εικόνα του θέματος.
β. Μέρος της δημιουργίας
Ο παράδεισος κατασκευάσθηκε από τον Θεό συγχρόνως με την υπόλοιπη δημιουργία· δηλαδή την τρίτη ημέρα που έγινε ο διαχωρισμός των υδάτων και η βλάστηση σε όλη τη γη, έγινε και στον παράδεισο· την πέμπτη τα πτηνά και τα υδρόβια, που εμφανίσθηκαν στο πρόσωπο της γης, γέμισαν και τον παράδεισο κ.ο.κ.
Ολη η δημιουργία ήταν ωραία, διότι ο Θεός τα δημιούργησε όλα «καλά λίαν» (Γε 1,31). Ο τόπος του παραδείσου όμως ήταν άριστος, διότι από την αρχή ο Θεός τον προόριζε για κατοικία του ανθρώπου.
Που βρισκόταν ο παράδεισος; Η αγία Γραφή μας δίνει ένα γενικό τοπικό προσδιορισμό· «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον εν Εδέμ κατά ανατολάς» (Γε 2,8).
Η Εδέμ βρισκόταν στα ανατολικά της χώρας όπου ήταν οι Εβραίοι και ο Μωυσής, όταν έγραφε τη Γένεση. Ο Μωυσής έγραφε στη χερσόνησο του Σινά. Ανατολικά βρίσκονται η Αραβία, η Ιορδανία και η Αρμενία, η Μεσοποταμία και η Περσία. Ακόμη ανατολικότερα το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και η Ινδία και όλη η ανατολική και νότιος Ασία. Δεν προσδιορίζει η Γραφή ποιές ακριβώς χώρες περιλάμβανε ο παράδεισος.
Πάντως με τα ονόματα των ποταμών (Φισών, Γεών, Τίγρης και Ευφράτης) και των χωρών (Ευιλάτ, γη Αιθιοπίας, Ασσύριοι) που αναφέρονται, ο παράδεισος εντοπίζεται περίπου στη δυτική η νοτιοδυτική Ασία.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αποτελούσε μέρος της περιοχής αυτής η την κάλυπτε ολόκληρη η η περιοχή ήταν ένα μέρος του. Πάντως και η ιστορία επιβεβαιώνει την πληροφορία της Γραφής, διότι θεωρεί κοιτίδα του ανθρωπίνου γένους την περιοχή μεταξύ Τίγρη και Ευφράτη, τη λεγόμενη Μεσοποταμία.
γ. Αισθητός και νοητός
Ο παράδεισος πρόσφερε στον άνθρωπο ένα τέλειο φυσικό περιβάλλον. Εκεί όλες οι αισθήσεις χόρταιναν και ικανοποιούνταν στον τέλειο βαθμό. Αλλά η απόλαυση των πρωτοπλάστων δεν ήταν μόνο υλική και σωματική.
Ηταν συγχρόνως και πνευματική. Ενώ το σώμα τους τερπόταν από τα υπέροχα θεάματα, τους εξαίσιους ήχους, τους γλυκύτατους καρπούς κτλ., ο εσωτερικός άνθρωπος ευφραινόταν στη συντροφιά του Θεού, στην ανεμπόδιστη και συνεχή επικοινωνία μαζί του.
Ηταν, λοιπόν, ο πρώτος παράδεισος διπλός στη φύση του· αισθητός και νοητός, υλικός και πνευματικός.
Μετά την πτώση, την πνευματική αποστασία του ανθρώπου και τη διακοπή της αμέσου επικοινωνίας του με τον Θεό, ακολούθησε η τοπική απομάκρυνσή του από την Εδέμ. Αφού αθέτησε την πνευματική προσφορά του παραδείσου, έχασε και τη φυσική του απόλαυση. Τώρα πλέον ο «παράδεισος της τρυφής» (Γε 2,15· 3,23. 24) έμεινε ακατοίκητος.
Εχασε τον ειδικό προορισμό του και γι’ αυτό εξομοιώθηκε με την υπόλοιπη πλάση. Κι όπως εκείνη φέρει έκδηλα πάνω της τα σημάδια της φθοράς, που προκάλεσε η αμαρτία του αποστάτη ανθρώπου, έτσι και ο παράδεισος έχασε την ομορφιά και τη χάρη, με την οποία τον είχε στολίσει ο Δημιουργός.
Παράδεισος και Κόλαση
του Στέργιου Ν. Σάκκου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου